ΣΩΤΗΡΗΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ

Η Ηπειρωτική πατριά καθώς και η ευρύτερη ελληνική παροικία είναι σαφώς φτωχότερη αυτές τις ημέρες με το πέρασμα από την ζωή στην ιστορία του αειμνήστου φιλάνθρωπου και παροικιακού παράγοντος Σωτήρη Παπαζήση, ο οποίος απεδήμησε από την επάρατο νόσο όλως αιφνιδιαστικά την προηγούμενη εβδομάδα σε ηλικία εβδομήντα ετών.
Αναμφισβήτητα ο Σωτήρης Παπαζήσης αποτελεί χαρακτηριστικός εκπρόσωπος όλων αυτών των νέων της γενιάς εκείνης η οποία αναγκάστηκε υπό δύσκολες συνθήκες να εκπατριστεί, αναζητώντας όχι μόνον την υλοποίηση και κατάκτηση των ονείρων και οραμάτων της αλλά το πιο βασικό, το δικαίωμα αποκτήσεως τέτοιων οραμάτων.
Ο Σωτήρης Παπαζήσης, δυναμικός, καλοσυνάτος και ενεργητικός, σίγουρα οραματίστηκε πολλά για την ζωή του. Κατά την διάρκεια της επίγειας δράσης του, κατάφερε το αξιοζήλευτο: να συνταυτίσει τα όνειρα του με τα ιδανικά του και τα εφαρμόσει στην καθημερινή του ζωή. Δεν θα ήταν καθόλου υπερβολικό να πούμε λοιπόν ότι με την προσήλωση του στα χρηστά ήθη και τα ιδανικά της Πατρίδος, Πίστεως και Οικογένειας, ότι ο Σωτήρης Παπαζήσης έζησε μία ζωή όνειρο, επειδή ο ίδιος την όρισε έτσι.
Ο νέος οραματιστής του Αγίου Νικανόρος, Κονίτσης φτάνει στην Αυστραλία το 1956 με τίποτε άλλο από μία απέραντη αισιοδοξία για το μέλλον και την άσβηστη φλόγα αγάπης για την πατρίδα να σιγοκαίει στην καρδιά του. Ρίχνεται «με τα μούτρα» στην δουλειά όπως χιλιάδες άλλοι, γεύεται τις πίκρες καθώς και τις απολαύσεις τις ξενιτιάς και αρχίζει να μεγαλουργεί. Πάνω από όλα η οικογένεια. Στις επόμενες δεκαετίες, θα φέρει με δικά του έξοδα στην Αυστραλία όχι μόνο τους γονείς και τα αδέλφια του αλλά πληθώρα ξάδελφων και άλλων συγγενών. Ο φιλάνθρωπος Σωτήρης Παπαζήσης θα τρέξει να τους συνδράμει, να τους τακτοποιήσει και να τους βρει δουλειά. «Ζώη χωρίς οικογένεια είναι αδύνατη,» συνήθιζε να λέει και αισθάνονταν την απόλυτη ανάγκη να περιστοιχίζει την καρδιά του καθώς και την ζωή του με την συνεχόμενη παρουσία «δικών» του ανθρώπων. Φως φανερό αυτής της αντίληψης ήταν η αγάπη και ιδιαίτερη φροντίδα του για την γυναίκα του και τα τρία παιδία του.
Η απέραντη καρδιά του Σωτήρη Παπαζήση τον επέτρεψε να υπερβεί την στενή ερμηνεία της λέξεως «οικογένεια» και να την επεκτείνει ώστε να αγκαλιάσει όλους τους συμπατριώτες του. Οι Ηπειρώτες που έφταναν φοβισμένοι και διστακτικοί στις ακτές της Μελβούρνης και αποκτούσαν θάρρος και καταφύγιο στο πλατύ, καλοσυνάτο χαμόγελο του Σωτήρη και στα λαμπερά, γεμάτα από ζήλο για την ζωή και αγάπη μάτια του, δεν μπορούσαν παρά να συλλάβουν ότι εις το εξής αυτός ο άνθρωπος θα τους σταθεί στήριγμα για την υπόλοιπη ζωή τους. «Ο Σωτήρης ήταν αυτός που έτρεξε να μας βρει δουλειά, να μας τακτοποιήσει, να μας κάνει παρέα να μην στενοχωριόμαστε εκείνα τα πρώτα χρόνια,» θυμάται ο επιστήθιος φίλος και συμπατριώτης του, Γρηγόρης Νίτσος. «Για εμάς και αμέτρητους άλλους.» Πάντοτε πρόθυμος για γλέντια, αστεία και χαμόγελα, ο Σωτήρης Παπαζήσης απελευθερώνει τον όρο της φιλανθρωπίας από τον στενό ερμηνευτικό όριο της οικονομικής βοήθειας, αν και βοήθησε οικονομικά πάμπολλους νεοφερμένους μετανάστες και με την τρυφερότητα, ευαισθησία και μεγαλοψυχία του, την επαναφέρει στην πρωταρχική της σημασία, αυτή της υπέρτατης αγάπης για τον άνθρωπο.
Από αυτήν την φιλανθρωπία πηγάζει και στιγματίζεται η ανάμειξη του Σωτήρη Παπαζήση στα παροικιακά κοινά. Αποτέλεσε ιδρυτικό στέλεχος του Φιλανθρωπικού Συλλόγου Κονίτσης όπου αποτέλεσε συνδετικός, επικοινωνιακός αλλά και ενωτικός κρίκος για τους συμπατριώτες του Κονιτσιώτες. Μην ξεχνώντας λεπτό την καταγωγή και πατρίδα του, διοργανώνει μαζί με άλλα στελέχη του Συλλόγου, εράνους για διάφορους φιλανθρωπικούς σκοπούς για την Κόνιτσα, αξιοσημείωτη δε ο έρανος προς ανακούφιση των σεισμοπαθούντων της Κονίτσης, στον οποίο η οικογένεια Παπαζήση δωρίζει με βαριά καρδιά και τα πάθη των συμπατριωτών της, ένα σεβαστό χρηματικό ποσόν.
Ο οραματιστής Παπαζήσης δεν αρκείται στην διοργάνωση ενός μικρού τοπικιστικού φορέα. Οραματίζεται μία Ηπειρωτική πατριά ενωμένη, η οποία θα έχει την δυνατότητα να ακολουθήσει τα χνάρια των προγόνων της ώστε να αποτελέσει και αυτή, ευεργέτρια του Έθνους. Γίνεται ενεργό στέλεχος της Ηπειρωτικής Αγαθοεργούς Αδελφότητος, στην οποία εργάζεται σκληρά, αφιερώνοντας όλο τον ελεύθερο χρόνο του προς την αγορά και ανακαίνιση μιας Ηπειρωτικής εστίας. Σκοπός του τριπλός – η σύσφιξη σχέσεων όλων των συμπατριωτών του, η μεταλαμπάδευση της ιδιαίτερης Ηπειρωτικής παράδοσης στις επόμενες γενιές και απλώς να γλεντήσει την ένωση και ομόνοια της νέας του, διευρυμένης «οικογένειας.»
Δυστυχώς, αν και δεν κατάφερε ποτέ να καμαρώσει την Ηπειρωτική πατριά ενωμένη, αν και οι λίγοι κακόβουλοι και ασήμαντοι επιχείρησαν να αμφισβητήσουν και να εκμηδενίσουν το έργο του, δεν το βάζει κάτω. Εντείνει τις προσπάθειες του για μία ενωμένη και δυναμική Ηπειρωτική πατριά, ως ιδρυτικό στέλεχος της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας Αυστραλίας και διατελεί πρόεδρος της για πολλά χρόνια. Από αυτήν την θέση τον χαιρετούμε και αυτές τις ημέρες. Η δράση του Σωτήρη Παπαζήση στην Ομοσπονδία υπήρξε πάντοτε ευεργετική και ενωτική. Έτοιμος πάντοτε να τρέξει, να βοηθήσει, να προσελκύσει κόσμο με τον ανοιχτόκαρδο και γενναιόδωρο χαρακτήρα του, αφήνει ένα ανεκπλήρωτο κενό στους κόλπους της Ομοσπονδίας, μία πληγή η οποία μόνον κάπως επουλώνεται από την μνήμη του.
Ως πρόεδρος της Ομοσπονδίας, ο Σωτήρης Παπαζήσης στρέφει την προσοχή του και την αγάπη για τον απανταχού Ελληνισμό προς όλες τις κατευθύνσεις. Διοργανώνει εράνους για την ιδιαίτερη του πατρίδα και τους άπορους συμπατριώτες του αλλά και στρέφει την προσοχή του στο δράμα του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού. Τον καιρό που το τυραννικό Σταλινιστικό καθεστώς του Χότζα μαστίζει τις ζωές των άμοιρων Βορειοηπειρωτών, ο Σωτήρης Παπαζήσης, σε μία εποχή όπου στην πατρίδα αλλά και στους κόλπους τις παροικίας το θέμα θεωρείται ταμπού, υψώνει μαζί με τα λοιπά μέλη δυναμικά την φωνή του, απαιτώντας την πλήρη παραδοχή όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στους τυραννισμένους συμπατριώτες του. Ευτύχησε να δει την πτώση του παρανοϊκού καθεστώτος του Χότζα, να συνδράμει στην οικοδόμηση της τεχνικής σχολής στην Δερβιτσιάνη και πληθώρα άλλων φιλανθρωπικών έργων για την Βόρειο Ήπειρο, και αν και το όραμα του για την Βόρειο Ήπειρο παραμένει ανεκπλήρωτο δεν σταμάτησε μέχρι την τελευταία του στιγμή να μάχεται υπέρ των δικαιωμάτων των δύσμοιρων αδελφών του, ακόμη ένα κομμάτι της ευρύτερης του οικογένειας. Όπως λέει ο στενός του φίλος και συνεργάτης Πέτρος Πετράνης: «Ο Σωτήρης ήταν αυτός που κράτησε τόσα χρόνια την Ομοσπονδία και αυτό δεν είναι τυχαίο διότι τέτοιοι άνθρωποι είναι σπάνιοι στο είδος.»
Πάλι διευρύνοντας την έννοια της οικογένειας σε ένα ευρύ μέλισμα πατρίδος και θρησκείας, ο Σωτήρης Παπαζήσης δεν λείπει από καμία μαζική παροικιακή κινητοποίηση για τα εθνικά μας θέματα, την Μακεδονία και την Κύπρο ενώ παρελαύνει περήφανα κάθε χρόνο πρώτα μαζί με τα παιδιά του και μετέπειτα καμαρώνοντας τα εγγόνια του προς το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, στην παράταξη της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας Αυστραλίας.
Δεν εκπλήσσει καθόλου το γεγονός ότι η αγαθότητα και φιλανθρωπία του Σωτήρη Παπαζήση συνοδεύεται και κατευθύνεται από βαθιά χριστιανική πίστη. Προσηλωμένος στα δόγματα της Ορθοδόξου εκκλησίας και πεπεισμένος ότι η εκκλησία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνική ταυτότητος, υποστηρίζει το πνευματικό έργο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής και γίνεται ιδιαίτερα αγαπητός στους φιλανθρωπικούς της κύκλους.
Δύο γεγονότα από το ηλιοβασίλεμα της ζωής του ίσως αποδεικνύουν την μεγαλοσύνη της ψυχής του όσο τίποτε άλλο. Χαροπαλεύοντας, παρακαλεί τους ιατρούς να του χαρίσουν άδεια από το νοσοκομείο. Είχε δώσει το λόγο του στην κόρη του και την εγγόνα του ότι θα τους πήγαινε να παρακολουθήσουν μαζί έναν αγώνα της άλλης μεγάλης λατρείας του – της Αυστραλιανής Ποδοσφαιρικής ομάδας Melbourne και δεν θα έπαιρνε ποτέ πίσω το λόγο του. Μάζεψε τους φίλους του και τα παιδία του και γεύθηκε για ύστατη φορά αυτή την απόλαυση μαζί με την οικογένεια του.
Δεν πρόλαβε όμως να εκπληρώσει την τελευταία του επιθυμία. Ίσως από προαίσθημα, λίγο καιρό πριν προσβληθεί από την θανατηφόρα πάθηση του, εξέφρασε την επιθυμία να επιστρέψει στην Ελλάδα και να προσκυνήσει τα πάτρια εδάφη, τα ήθη της οποίας υπηρέτησε με τόση πίστη και προσήλωση στην μακρινή ξενιτιά. Δεν τα κατάφερε. Τώρα ένα ακόμη αποδημητικό πουλί, παίρνει το δρόμο του γυρισμού, πετώντας πέρα από αυτόν το κόσμο της φθοράς και του μόχθου, στην αιώνια γαλήνη. Εμείς, τα πλέον ορφανεμένα μέλη της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας Αυστραλίας, ενθυμούμενοι τον πρόεδρο Σωτήρη Παπαζήση πάντοτε με ένα χαμόγελα στα χείλη, τα γαλανά του μάτια να λαμπυρίζουν στο ροζιασμένο, νεανικό του πρόσωπο και να αναστενάζει από ικανοποίηση πίνοντας ένα ποτήρι μπύρα και λέγοντας καλαμπούρια, του ευχόμαστε καλή αντάμωση. Στην γυναίκα του, την Στέλλα και στα παιδιά του εκφράζουμε τα συλλυπητήρια μας αλλά και την ευχή μας για καλή συνέχεια στα χνάρια του αείμνηστου Σωτήρη Παπαζήση.

Εκ της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας Αυστραλίας
Κώστας Καλυμνιός

First published in Neos Kosmos on 29 September 2005